بررسی مبانی حل تعارض اخبار نزد محدثان امامیه

چکیده: در مسئله اختلاف اخبار و تعارض روایات، دو پرسش مهم و وابسته به یکدیگر، فرا روی محققان قرار می گیرد: 1- کشف و شناسایی اسباب و علل پیدایش تعارض و اختلاف در احادیث؛ 2- چگونگی علاج و حل اختلاف آن؛ در مجموعه پژوهش های انجام شده درکتب روایی و اصولی و بعضاً فقهی، پاسخ به هر دو پرسش فوق مورد نظر علمای امامیه بوده است، اما با این تفاوت در نگاه،که دانشمندان اصولی بیشترین توان خود را به بحث های نظری و انتزاعی مبذول و بر اساس آن راه علاج و حل اختلاف در روایات را ارائه کرده اند و در مقابل محدثان گرچه به بحث های تطبیقی و عینی اهتمام بیشتری داشته اند، اما آن را قاعده مند نساخته و بر اساس مبانی حدیثی خویش به رفع تعارض روایات پرداخته اند. در این پژوهش سعی شده تا با نگاهی ثبوتی به بحث تعارض اخبار پرداخته شود ،نه به نگاه اثباتی همان گونه که در علم اصول به آن پرداخته شده است . به عبارتی شاخصه ویژه این نوشتار توجه و بررسی ریشه های اختلاف در روایات پیش از پرداختن به مباحث پردامنه اصولی است زیرا شناخت صحیح این ریشه ها راه را بر توهم تعارض در بسیاری از احادیث به ظاهر متعارض ، خواهد بست .